Noot van Joost over AI Co-Creatie:
Dit artikel is tot stand gekomen in dialoog met mijn co-creatieve AI-sparringpartner. Het begon met mijn persoonlijke reflecties van de week. De AI hielp bij het identificeren van een relevant thema, stelde gerichte vragen om de inzichten te verdiepen, en stelde vervolgens dit stuk op met behulp van mijn input en antwoorden.
Hoewel de AI de tekst structureerde en opstelde op basis van onze interactie, zijn de kernideeën, ervaringen en inzichten van mij. Ik heb het resultaat zorgvuldig bewerkt om ervoor te zorgen dat het nauwkeurig mijn stem, perspectief en intentie weerspiegelt, waardoor ruwe reflectie is omgezet in een deelbare 'praktijknotitie'.
Mijn doel blijft om een omgeving te bevorderen waarin we samen kunnen leren, waarin we nieuwsgierigheid omarmen naar deze nieuwe manieren van werken en de inzichten die ze kunnen helpen boven water te krijgen.
De echo-knop: wanneer een strategische AI-prompt live sessie-magie ontketent
Het is één ding om een AI-interactie te ontwerpen, en iets heel anders om te zien hoe deze echt landt bij een groep. Afgelopen week, tijdens een live sessie voor een transformatietraject in de geestelijke gezondheidszorg in een Nederlandse provincie, beleefde ik zo'n "wauw"-moment. We werkten met Dembrane, onze AI-partner voor het vastleggen en synthetiseren van dialogen, en een functie die we de "echo-knop" noemen, leidde tot een oprecht inspirerende groepsreactie. Het ging niet alleen om de technologie; het ging om de synergie tussen menselijke facilitatie, de kwetsbaarheid van deelnemers en een strategisch voorbereide AI-prompt.
Het podium bereiden: een dialoog met diepgang
De sessie betrof een toegewijde praatgroep, vakkundig begeleid door een facilitator, Jeroen. Hij heeft een echt talent om mensen uit te nodigen hun verhaal te doen, en stelt verhelderende vragen zoals: "Kun je daar iets meer over vertellen?" wanneer iemand een trefwoord of een beknopte gedachte deelde waarvan hij aanvoelde dat die meer waarde kon toevoegen. Dit creëerde een sfeer waarin mensen zich gehoord voelden, wat leidde tot een rijke en betekenisvolle dialoog. Wat aan deze diepgang bijdroeg, was een ervaringsdeskundige, Franky, die zijn perspectieven met grote kwetsbaarheid deelde.
Zoals de analyse van Dembrane later bevestigde, spitste hun gesprek zich net voor het "echo"-moment toe op enkele cruciale spanningen:
- De frictie tussen systeemeisen en een mensgerichte benadering.
- De behoefte aan ruimte om nieuwe werkwijzen te verkennen zonder een onmiddellijke, meedogenloze focus op vooraf gedefinieerde resultaten.
- De zoektocht naar balans tussen professionele kaders en informele ondersteuning.
- Het verlangen naar transformatie die niet primair werd gedreven door bezuinigingen.
Hun impliciete doel, zoals Dembrane hielp verduidelijken, was het vinden van "manieren om transformatie te realiseren zonder dat systeemeisen en bezuinigingsdoelen de menselijke maat verdringen." Ik observeerde dit terwijl het zich ontvouwde, en beheerde de Dembrane-input vanaf mijn laptop, enigszins verwijderd van de directe facilitatie maar diep betrokken bij de inhoud.
Het "echo-knop" moment
Op een bepaald moment koos Jeroen er bewust voor om op de "echo-knop" te drukken. Achter deze knop had ik een prompt voorbereid voor onze AI-partner, ontworpen om twee dingen te doen: een synthese teruggeven van wat er was besproken en een vraag stellen om de volgende gespreksronde met andere deelnemers van brandstof te voorzien.
De vraag die door de AI werd gegenereerd, gebaseerd op hun voorgaande dialoog, was:
"Gezien de uitdagingen die jullie beschrijven, lijkt het cruciaal om te beginnen met kleine haalbare stappen die direct impact hebben in de wijk. Kunnen we een voorbeeld bedenken van zo'n concrete actie die we morgen al zouden kunnen starten, zonder dat we vastlopen in systeemeisen?"
De analyse van Dembrane benadrukte hoe perfect deze vraag aansloot: "kleine haalbare stappen" resoneerde met de behoefte aan ruimte voor nieuwe werkwijzen, "zonder dat we vastlopen in systeemeisen" adresseerde direct de spanning tussen systeem en mens, en "direct impact in de wijk" bracht een focus op tastbare resultaten voor mensen.
De reactie van de groep was onmiddellijk en voelbaar. Zoals Dembrane vastlegde:
- "Dit is wel mooi"
- "Dat is de welbekende, hoe gaan we morgen starten met iets kleins?"
- "Mooi gedaan!"
- "Ja, dat is het"
Vanaf mijn positie zag ik wat ik alleen kan omschrijven als openvallende monden. Het was een moment waarop, geloof ik, mensen plotseling het diepgaande potentieel zagen van op deze manier werken wanneer het bedachtzaam wordt toegepast. Het werkte omdat Jeroen de vrijheid en het juiste moment voelde om het te gebruiken, en de prompt iets opleverde dat de groep onmiddellijk herkende als zeer relevant voor hun gesprek. "Ah ja," leken ze te denken, "dit is precies raak."
Strategische voorbereiding ontmoet live impact: een persoonlijke reflectie
Deze ervaring wierp ook licht op mijn eigen rol. Ik vind het strategische, voorbereidende werk – zoals het ontwerpen van deze prompts – ongelooflijk boeiend, meer dan de live operationele kant van het controleren of de AI alles correct vastlegt. Dit "echo-knop" moment was een krachtige bevestiging van de waarde van die strategische voorbereiding.
Het onderstreepte echter ook dat ik deze impactvolle momenten alleen echt kan waarnemen en ervan kan leren als ik aanwezig en betrokken ben bij het live werk, zelfs al is het in een observerende of ondersteunende rol. Het zet me aan het denken om nog dieper na te gaan wat het doel is van dergelijke AI-interventies in een live dialoog. Wat hoop ik precies te bereiken wanneer die knop wordt ingedrukt? Deze ervaring heeft die vraag zeker op een zeer stimulerende manier blootgelegd.
Kernlessen voor collega-facilitators
Terugkijkend hierop, komen er een paar gedachten naar boven die nuttig kunnen zijn voor andere facilitators die op vergelijkbare manieren met AI willen werken:
- Menselijke facilitatie blijft cruciaal: Het succes van deze AI-interventie was gebouwd op een fundament van uitstekende menselijke facilitatie. Jeroen creëerde de veilige ruimte en de kwaliteit van de dialoog die de bijdrage van de AI liet schitteren. AI is voorlopig een krachtige partner, geen vervanging voor genuanceerde menselijke interactie.
- Begrijp de "gedachtegang": Bij het ontwerpen van prompts of AI-interacties is het cruciaal om diep na te denken over de mentale ruimte van de deelnemers. Waar bevinden ze zich in hun gesprek? Wat zijn hun onderliggende behoeften en zorgen? Hoe beter de input van de AI hierop is afgestemd, hoe impactvoller deze zal zijn.
- Verhelder je intentie: Wat wil je dat de output van de AI doet?
- Is het om herkenning te bieden van wat er gezegd is?
- Is het om inspiratie of een nieuw perspectief te bieden?
- Is het om diepere reflectie of een specifieke volgende stap te triggeren?
- Is het puur om eigenaarschap over de gesynthetiseerde inhoud te stimuleren?
Dit zijn fascinerende vraagstukken om te verkennen.
Dit "echo-knop" moment was een kleine maar significante herinnering dat wanneer we mensgerichte facilitatie bedachtzaam combineren met strategisch ontworpen AI-bijdragen, we nieuwe niveaus van betrokkenheid en inzicht in onze groepsprocessen kunnen ontsluiten. Het gaat er niet om dat AI het overneemt; het gaat erom dat AI ons helpt effectiever, reflectiever en misschien zelfs een beetje magischer te zijn in ons werk.